X
KNOBBELZWAAN

De knobbelzwaan is een grote witte watervogel met een lange wit/geelachtige nek en wordt zo’n anderhalve meter. Op zijn voorhoofd, boven zijn oranje snavel, zit een zwarte knobbel. Met kleur en knobbel onderscheidt hij zich van de grotere wilde zwaan en de kleine zwaan. Die hebben trouwens gele snavels. Hij is vaak te vinden in plantsoenen en meren en eet daar waterplanten en gras. De knobbelzwaan blijft bij warme winters in Nederland. 



WAAROM BEHEER NODIG IS

De knobbelzwaan is een beschermde diersoort. De soort brengt in sommige streken echter schade aan het grasland van boeren aan. Jonge onvolwassen knobbelzwanen leven tot in mei in grote groepen samen, ze vreten aan landbouwgewassen, vertrappen gewassen en bevuilen grasland met uitwerpselen.

 

HOE VOORKOM JE SCHADE

Op plekken waar schade dreigt, mogen knobbelzwanen het hele jaar worden verjaagd door het nemen van preventieve maatregelen (provinciale vrijstelling). Denk daarbij aan het ophangen van lappen, zakken of linten, het plaatsen van vlaggen of schriklint (langs oevers) en knalmiddelen. Kijk voor meer informatie naar de preventiekit zwanen van het Faunafonds, onderdeel van Bij12.

 

WANNEER PREVENTIE NIET HELPT

De knobbelzwaan mag om schade aan landbouwgewassen te voorkomen worden verjaagd en als nodig geschoten (ontheffing). Ook is het in dat geval toegestaan nesten te zoeken en de eieren te schudden of leeg te prikken. Daarbij geldt:

 

  • afschot mag het hele jaar door; eieren schudden (nestreductie) van 1 februari tot 1 juni, overal buiten de bebouwde kom;
  • in Vogelrichtlijngebieden is van 1 oktober tot 1 april een vergunning nodig van de Natuurbeschermingswet. De WBE kent de geldende compartimentering;
  • in rustgebieden is van 1 november tot 1 april afschot niet toegestaan;
  • voor tot afschot wordt overgegaan, moet een akoestisch en een visueel middel zijn ingezet. Het geweer kan als akoestisch middel dienen;
  • bij weide-, hooi- en graszaadgewassen ouder dan 6 maanden en in de afrijpingsperiode is menselijke aanwezigheid als preventie naast afschot voldoende;
  • lokmiddelen zijn niet toegestaan.

Lees het faunabeheerplan knobbelzwaan 2015-2020 voor achtergronden en de rapportage van het afgelopen seizoen over het gebruik van de ontheffing.

 

HET WETEN WAARD

  • De vleugels van de knobbelzwaan hebben een spanwijdte tot  2,5 meter! 
  • De kuikens van knobbelzwanen zijn wit, anderen zijn grijs. Pas in het tweede jaar zijn ze allemaal wit.
  • De knobbel van het mannetje is in het voorjaar groter en zijn snavel is dan roder.

 

MEER WETEN

- over de leefwijze van de knobbelzwaan: Vogelbescherming/knobbelzwaan
- over de aantallen en verspreiding van knobbelzwanen in Nederland: Sovon/knobbelzwaan